Μελέτη ποιοτικών χαρακτηριστικών κεραμικών ευρημάτων από το μεσαιωνικό κάστρο της ΆρταςΜελέτη ποιοτικών χαρακτηριστικών κεραμικών ευρημάτων από το μεσαιωνικό κάστρο της Άρτας Μεταπτυχιακή Διατριβή 2014-03-242013elΗ παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή αφορά τη μελέτη ποιοτικών χαρακτηριστικών κεραμικών ευρημάτων από το κάστρο της Άρτας της Ηπείρου, στη βορειοδυτική Ελλάδα. Το κάστρο της Άρτας κατέχει μια πολύ σημαντική θέση στη μεσαιωνική και νεότερη ιστορία της πόλης. Κτίστηκε στα μέσα του 13ου αιώνα, επί δεσποτείας Μιχαήλ Β΄ Άγγελου Δούκα Κομνηνού, σε ένα λόφο στο ΒΑ τμήμα της Άρτας πάνω στα θεμέλια του τείχους της αρχαίας πόλης της Αμβρακίας. Από το κεραµικό υλικό που συλλέχθηκε στο πλαίσιο της επιφανειακής έρευνας (75 δείγματα παραδοσιακών κεραμικών οστράκων) από τον εσωτερικό χώρο του κάστρου, μελετήθηκαν 18 χαρακτηριστικά δείγματα με τη συνδυασµένη εφαρµογή της µακροπαρατήρησης και της µικροανάλυσης. Η εργασία στοχεύει α) στην εξέταση του θεωρητικού πλαισίου και των βασικών αρχών της κεραμικής τεχνολογίας β) στον καθορισμό της ορυκτολογικής και χημικής σύνθεσης των δειγμάτων και γ) στη διερεύνηση πληροφοριών σχετικά με την τεχνολογία παραγωγής τους και συγκεκριμένα μία ενδεικτική εκτίμηση της θερμοκρασίας όπτησης τους. Η διάρθρωση της διατριβής γίνεται σε δύο κυρίως μέρη. Στο πρώτο μέρος που περιλαμβάνει τα κεφάλαια 1-3 εισάγεται το θεωρητικό πλαίσιο της μελέτης, ενώ στο δεύτερο μέρος που περιλαμβάνει τα κεφάλαια 4-6 παρουσιάζονται και συζητούνται η μεθοδολογία, τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα που προκύπτουν. Οι μακροσκοπικές παρατηρήσεις έδωσαν προκαταρκτικές πληροφορίες σχετικά με το χρώμα, την υφή, το ενδεχόμενο εφυάλωμα ή/και επίχρισμα των εξεταζόμενων κεραμικών. Επίσης πραγματοποιήθηκαν ορυκτολογική ανάλυση με τη μέθοδο της περιθλασιµετρίας ακτίνων-Χ και χηµική ανάλυση µε τη µέθοδο της φασµατομετρίας ακτίνων-Χ φθορισµού. Ακολούθησε παρασκευή στιλπνών τομών, προκειμένου να εξετασθούν τα δείγματα μικροσκοπικά και πραγματοποιήθηκε μέτρηση της υδατοαπορροφητικότητας και της απώλειας πύρωσης. Οι αναλύσεις έδειξαν ότι τα κεραμικά δείγματα αποτελούνται από τα ορυκτά 1) χαλαζίας, 2) δολομίτης 3) ιλλίτης 4) μοσχοβίτης 5) ασβεστίτης 6) γκαιτίτης 7) μικροκλινής 8) ορθόκλαστο 9) μαγκεμίτης 10) αιματίτης 11) γκελενίτης 12) αλβίτης 13) διοψίδιος και 14) ανορθίτης. Η υδατοαπορροφητικότητα και η απώλεια πύρωσης των κεραμικών που μελετήθηκαν κυμαίνεται από 2.1 % (δείγμα Σ15) έως 23.4 % (δείγμα Σ.Ε.35) και από 0.92% (δείγμα Σ15) έως 6.84% (δείγμα Σ.Ε.29) αντίστοιχα. Με βάση τα δεδομένα που προέκυψαν οι θερμοκρασίες όπτησης κυμαίνονται από 700-1050 ºC, που τεκμηριώνονται από την παρουσία ορυκτών όπως ιλλίτη και δολομίτη για τις χαμηλές θερμοκρασίες και όπως διοψιδίου και ανορθίτη για τις υψηλές θερμοκρασίες. Σε όλα τα δείγματα που εξετάστηκαν υπερισχύει ο χαλαζίας και εντοπίζεται αιματίτης. Τα αποτελέσματα της χημικής ανάλυσης επιβεβαίωσαν σε καλό βαθμό τα αποτελέσματα της ορυκτολογικής ανάλυσης. Οι περιεκτικότητες των επιμέρους στοιχείων που προέκυψαν από τη χημική ανάλυση υποδεικνύουν για την πλειοψηφία των δειγμάτων χρησιμοποίηση αργιλικών πρώτων υλών με αρκετό ασβέστιο και σίδηρο. http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/Πολυτεχνείο Κρήτης::Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών ΠόρωνAndriopoulou_Nafsika-Chrysoula_MSc_2013.pdfChania [Greece]Library of TUC2015-07-08application/pdf9.5 MBcampus Andriopoulou Nafsika-Chrysoula Ανδριοπουλου Ναυσικα-Χρυσουλα Markopoulos Theodoros Μαρκοπουλος Θεοδωρος Alevizos Georgios Αλεβιζος Γεωργιος Pentari Despoina Πενταρη Δεσποινα Technical University of Crete Πολυτεχνείο Κρήτης Τέχνεργα Κεραμικά όστρακα Θερμοκρασία όπτησης Κεραμική ανάλυση Κάστρο της Άρτας Archaeometry Αρχαιομετρία