Τυπική και άτυπη εκπαίδευση μηχανικών: μια εμπειρική διερεύνησηΤυπική και άτυπη εκπαίδευση μηχανικών: μια εμπειρική διερεύνηση Διπλωματική Εργασία Diploma Work 2020-08-052020elΗ δια βίου μάθηση θεωρείται από την UNESCO καταλύτης για την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης και τη βελτίωση των συνθηκών της ζωής των πολιτών. Το όραμα της UNESCO για τη διαβίου μάθηση περιλαμβάνει όλες τις μορφές (τυπική, άτυπη και μη-τυπική) και όλες τις ηλικίες (‘από την κούνια μέχρι τον τάφο’) (UNESCO, 2015; UNESCOInstitute, 2018). Στη σύγχρονη «ρευστή» εποχή που ζούμε, τα άτομα ζουν ταυτόχρονα ως μέρος της ζωής τους σε πολλαπλούς μαθησιακούς χώρους: εντός και εκτός εργασίας, οικογένεια, αναψυχή, κοινωνικά και επαγγελματικά δίκτυα, πολυπληθή κανάλια ειδήσεων, πληροφόρηση και επικοινωνία, παγκόσμια κινητικότητα με φυσική ή εικονική παρουσία. Όλα αυτά ανοίγουν τεράστιες δυνατότητες για μάθηση. Μέσα στη διάρκεια ζωής ενός ατόμου θα είναι δυνατόν να υπάρξουν όλες οι παραπάνω μορφές μάθησης και τα χρονικά πλαίσιά τους θα συσχετιστούν χαρακτηριστικά, ενώ μπορεί να συμβαίνουν και σε διαφορετικούς ρυθμούς. Αυτός ο τύπος μάθησης ορίζεται ως life-widelearning. Αποτελεί επέκταση της Διαβίου μάθησης (lifelonglearning), η οποία κινείται μόνο στο χρόνο. Πλέον το πανεπιστήμιο δεν χωροθετείται στα κτίριά του, ούτε θεωρείται ολικής μάθησης, αλλά αντιλαμβάνεται σα να παρέχει πολλαπλές δυνατότητες παράλληλης μάθησης, όπου το τυπικό πρόγραμμα σπουδών θα αποτελεί ένα παράλληλος μαθησιακό χώρος. Λόγω της αλληλοεπικάλυψης πολλές φορές ο φοιτητής καλείται να διαχειριστεί το χρόνο του και να καθορίσει προτεραιότητες ανάλογα με τις ευθύνες που προκύπτουν. Όλες αυτές οι έννοιες προκαλούν νέες προκλήσεις για τα πανεπιστήμια για το πώς θα υποστηρίξουν τους φοιτητές να γίνουν αποτελεσματικοί εκπαιδευόμενοι καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, παρέχοντας τους μάθηση ακόμη και εκτός του προγράμματος σπουδών (extra-curriculalearning) (Barnett, 2010). Η παρούσα εργασία έχει βασικό στόχο την ανάλυση των νέων και σύγχρονων μορφών εκπαίδευσης,δίνοντας βαρύτητα στη συμβολή της άτυπης και μη-τυπικής μάθησης για την απόκτηση γνώσεων της επαγγελματικής κατηγορίας των Μηχανικών στην Ελλάδα. Ειδικότερα, γίνεται μια βιβλιογραφική ανασκόπηση των σημαντικότερων παιδαγωγικών προσεγγίσεων εκπαίδευσης ενηλίκων, παρουσιάζεται η σπουδαιότητα που έχει η διαβίου μάθηση στη σύγχρονη εποχή, καθώς επίσης και διάφοροι τρόποι αναγνώρισης από τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια των δεξιοτήτων που αποκτήθηκαν από άτυπες και μη-τυπικές μορφές εκπαίδευσης. Προσφέρονται πρακτικά παραδείγματα μέσα από την σύνδεση των εννοιών της μάθησης με την τυπική και άτυπη εκπαίδευση των Μηχανικών.Στα πλαίσια της εργασίας έχει διεξαχθεί και μια εμπειρική έρευνα, στόχος της οποίας ήταν η διερεύνηση της τυπικής, μη τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης των Μηχανικών. Για να είναι εφικτό να σκιαγραφηθεί όλο το φάσμα της διαβίου μάθησης (lifelonglearning)έχει επιλεχθεί το δείγμα να αποτελείται τόσο από Μηχανικούς (όσο μεγαλύτερης ηλικιακής κατανομής – από νέους απόφοιτους μέχρι και συνταξιούχους), όσο και προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, υποψήφιους διδάκτορες, διδάκτορες και ερευνητές του Πολυτεχνείου Κρήτης. Κατά συνέπεια η έρευνα καλύπτει χρονικά από την ηλικία των 18 ετών έως και τους συνταξιούχους. Η διαβίου μάθηση όμως δεν περιλαμβάνει μόνο την τυπική μάθηση, αλλά και την άτυπη και μη τυπική μάθηση, η οποία πραγματοποιείται ταυτόχρονα με την τυπική μάθηση και σε διαφορετικές τοποθεσίες (life-widelearning). Διερευνώνται επίσης, α) οι πηγές της διαβίου μάθησης είτε αυτή είναι άτυπη ή μη τυπική (βιβλιοθήκες, διαδίκτυο, τηλεόραση, hobbies, οικογένεια κ.λπ.),β) οι λόγοι για τους οποίους επιθυμεί κάποιος να διευρύνει τους γνωστικούς τους ορίζοντες (επαγγελματικούς, καλλιέργεια ατομικών δεξιοτήτων ή απλά επειδή είναι φιλομαθής) και γ) εστιάζεται κυρίως στη χρησιμότητα του διαδικτύου για την απόκτησή τους. Οι ερευνητές Karlsson&Kjisik (2011), θεωρούν ότι είναι πολύ σημαντική η αυτοβουλία, ώστε να είναι περισσότερο αποτελεσματική η απόκτηση των γνώσεων, οπότε στα πλαίσια τη έρευνας διερευνάται δ) κατά πόσο ο έλεγχος που θεωρεί ότι έχει κάποιος στην εκπαίδευσή του σχετίζεται με την εξέλιξη των γνώσεών του και γενικότερα τη φιλομάθεια. Τέλος, ε) διερευνάται κατά πόσο η συμπεριφορά που έχουν οι εκπαιδευόμενοι σε μια αίθουσα διδασκαλίας, κάνοντας χρήση της κλίμακας της αυτοκατευθυνόμενης μάθησης των Garry&Cowan, (1987), σχετίζεται τόσο με την με την φιλομάθεια όσο και με τα δημογραφικά στοιχεία και τους υπόλοιπους παράγοντες της έρευνας. Παρόλο που η εργασία δεν αποτελεί μια αυτοτελή και εξαντλητική μελέτη για την εκπαίδευση των ενηλίκων, εν τούτοις θα μπορούσαμε να της προσδώσουμε την πρόθεση να εμπλουτίσει το συγκεκριμένο ερευνητικό πεδίο με ορισμένα παραδείγματα για τους σκοπούς της κατανόησης της θεματικής που μελετά τη δια βίου μάθηση. Η δομή συγκεκριμένα της εργασίας αποτελείται από τις ακόλουθες ενότητες: στο πρώτο Κεφάλαιο παρουσιάζονται οι αντιπροσωπευτικότερες θεωρίες εκπαίδευσης, καθώς και πιο θεμελιώδη μοντέλα της εκπαίδευσης ενηλίκων. Οι διαφορετικοί τρόποι μάθησης αποτυπώνονται στο περιεχόμενο του δευτέρου Κεφαλαίου. Το τρίτο Κεφάλαιο αποτυπώνει τις διαφορές μεταξύ της τυπικής, της άτυπης και της μητυπικής εκπαίδευσης. Οι εναλλακτικές μορφές εκπαίδευσης αναλύονται στο τέταρτο Κεφάλαιο, ενώ η αναγκαιότητα διεύρυνσης των γνώσεων και η σχέση της με την επαγγελματική σταδιοδρομία παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 5. Η ερευνητική μεθοδολογία αναλύεται στο έκτο Κεφάλαιο, με τα αποτελέσματα της πραγματοποιούμενης έρευνας στο δείγμα των Μηχανικών συνθέτουν το περιεχόμενο του έβδομου Κεφαλαίου. Ακολουθούν στο Κεφάλαιο 9 τα Συμπεράσματα και μελλοντικές προεκτάσεις της έρευνας καιστο τέλος παρατίθεται η Βιβλιογραφία.http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/Πολυτεχνείο Κρήτης::Σχολή Μηχανικών Παραγωγής και ΔιοίκησηςTheodoridi_Niki_Dip_2020.pdfChania [Greece]Library of TUC2020-08-05application/pdf3.0 MBfree Theodoridi Niki Θεοδωριδη Νικη Moustakis Vasilis Μουστακης Βασιλης Stavroulakis Georgios Σταυρουλακης Γεωργιος Bakatsaki Maria Μπακατσακη Μαρια Πολυτεχνείο Κρήτης Technical University of Crete Άτυπη εκπαίδευση Life wide learning Life long learning