Ιδρυματικό Αποθετήριο
Πολυτεχνείο Κρήτης
Πολυτεχνείο Κρήτης
EN
|
EL
| URI | http://purl.tuc.gr/dl/dias/43AA30FA-3B83-4AD4-B1DC-A3886087EADA | - |
| Αναγνωριστικό | https://doi.org/10.26233/heallink.tuc.63633 | - |
| Γλώσσα | el | - |
| Μέγεθος | 568,4 megabytes | en |
| Τίτλος | Ορεινά τοπία Κρήτης. Αναβίωση του ερειπωμένου οικισμού στο φαράγγι της Αράδαινας | el |
| Δημιουργός | Zourbaki Athanasia | en |
| Δημιουργός | Ζουρμπακη Αθανασια | el |
| Δημιουργός | Mexi Styliani | en |
| Δημιουργός | Μεξη Στυλιανη | el |
| Συντελεστής [Επιβλέπων Καθηγητής] | Karamanea Panagiota | en |
| Συντελεστής [Επιβλέπων Καθηγητής] | Καραμανεα Παναγιωτα | el |
| Συντελεστής [Επιβλέπων Καθηγητής] | Varoudakis Aristomenis | en |
| Συντελεστής [Επιβλέπων Καθηγητής] | Βαρουδακης Αριστομενης | el |
| Συντελεστής [Μέλος Εξεταστικής Επιτροπής] | Tzobanakis Alexios | en |
| Συντελεστής [Μέλος Εξεταστικής Επιτροπής] | Τζομπανακης Αλεξιος | el |
| Συντελεστής [Μέλος Εξεταστικής Επιτροπής] | Dimelli Despoina | en |
| Συντελεστής [Μέλος Εξεταστικής Επιτροπής] | Διμελλη Δεσποινα | el |
| Εκδότης | Πολυτεχνείο Κρήτης | el |
| Εκδότης | Technical University of Crete | en |
| Ακαδημαϊκή Μονάδα | Technical University of Crete::School of Architectural Engineering | en |
| Ακαδημαϊκή Μονάδα | Πολυτεχνείο Κρήτης::Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών | el |
| Περιγραφή | Διπλωματική εργασία | el |
| Περίληψη | Αράδαινα_ Η διαχρονική εξέλιξη ενός οικισμού. Η Αράδαινα είναι χτισμένη στις νότιες ρίζες των Λευκών Ορέων, στην επαρχία Σφακίων. Είναι χτισμένη στα ερείπια της αρχαίας πόλης Αραδήν. Ευρήματα αρχαίων κτισμάτων εντοπίζονται στο νότιο τμήμα του, ενώ κάποια από αυτά χρονολογούνται στα Ελληνιστικά χρόνια.Η χώρα Σφακίων απέχει 70 χιλιόμετρα από την πόλη των Χανίων και μετά από 16 χιλιόμετρα διαδρομής, φτάνουμε στο οροπέδιο της Αράδαινας διασχίζοντας το οροπέδιο της Ανώπολης. Το ουσιαστικό στοιχείο διαχωρισμού των δύο οροπεδίων είναι το φαράγγι της Αράδαινας. Ο οικισμός χτίστηκε στην είσοδο του ομώνυμου φαραγγιού, ώστε οι κάτοικοι εκείνα τα χρόνια σε περίπτωση κινδύνου να έχουν πρόσβαση στη θάλασσα αλλά και στο βουνό. Παλαιότερα η πρόσβαση γινόταν μόνο με τα πόδια, μέσω ενός λιθόστρωτου μονοπατιού το οποίο διέσχιζε το φαράγγι.Το 1985 κατασκευάστηκε γέφυρα ,η οποία ενώνει τις δυο πλευρές του φαραγγιού και επιτρέπει την πρόσβαση με οχήματα. Στο χωριό υπήρχε μεγάλος αριθμός κατοίκων αλλά το 1948 εγκαταλείφθηκε μετά από μια βεντέτα μεταξύ δύο οικογενειών. Σήμερα ο οικισμός αριθμεί μόνο τρεις μόνιμους κατοίκους-έναν στη πάνω γειτονιά και δύο στην κάτω. Επομένως, καθίσταται ήδη φανερό πως ο οικισμός της Αράδαινας πέρα από την ιστορία του συνδιαλέγεται και με ένα ιδιαίτερο φυσικό τοπίο, το οποίο άλλωστε διαμόρφωσε καθοριστικά τόσο τη δομή του οικισμού αλλά και τη ζωή των κατοίκων του, πρίν την εγκατάλειψή του. Το αίσθημα του αδρού, του αυστηρού και του επιβλητικού γίνεται σαγήνη και φόβος όταν κάποιος πλησιάσει το φαράγγι. Έτσι λοιπόν γεννιέται η απορία πως είναι δυνατον να αναπτυχθεί ένας οικισμός από την αρχαιότητα έως σήμερα σε ένα τέτοιο ιδιόμορφο και τραχύ τοπίο. «Η αναζήτηση από τον άνθρωπο ενός φυσικού περιβάλλοντος που να μην αντιστρατεύεται τη φυσιολογία του οργανισμού του και ταυτόχρονα να τον ικανοποιεί ψυχολογικά είναι από τους πρωταρχικούς παράγοντες που τον κάνουν να απορριπτεί περιοχές και να διαλέγει άλλες για την κατοικία του. Η επιλογή αυτή γίνεται με το ένστικο στην περίπτωση του πρωτόγονου ανθρώπου, περισσότερο εγκεφαλικά και μεθοδικά στην περίπτωση του εξελιγμένου...» (Αραβαντινός, 1984) Καταστροφή της Αραδήνος Σύμφωνα με τη μελέτη που διεξήγαγαν οι Ντουνιαδάκη, Νικηφοράκη και βρήκαμε στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων, υπάρχουν στοιχεία τα οποία ενισχουν την υπόθεση πως αρχικά το τοπίο -περιβάλλον, στο οποίο ιδρύθηκε η αρχαία Αραδήν- ήταν διαφορετικό από αυτό που υπάρχει σήμερα. Από τη μελέτη των καταπονίσεων ορισμένων οικίσκων και από την παρουσία ρηγματώσεων στο βραχώδες έδαφος στο νότιο άκρο της περιοχής έρευνας διεξάγεται το συμπέρασμα πως μόνο ένας ισχυρος σεισμός μπορεί να προκαλέσει αυτά τα αποτελέσματα. Η Αράδην κατελάμβανε χώρο που σήμερα αντιστοιχεί στο κενό του φαραγγιού. Το όνομα της Αράδαινας και Αραδηνός έχει πρώτο συνθετικό της τη λέξη Άρα που σημαίνει κατάρα, επίκληση της θείας εκδίκησης. Κατά την άποψη του Vladimir Georgiev η λέξη «Αραδήν» προέρχεται από το αράδα, παράγωγο από το άραδος= ταραχή, βίαιη κίνηση. Η ταραχή, ο τρομακτικός θόρυβος, η βίαιη κίνηση της γης στη θέση που κάποτε ήταν αυτή η πόλη. Η χωροθέτηση του σύγχρονου οικισμού, είναι απλώς μια συνέχεια προηγούμενης κατοίκησης σε διαφορετικό τοπίο με προυπάρχουσα υποδομή σε ένα κάποιο βαθμό. Τα στοιχεία αυτά μας βοηθούν να εξηγήσουμε πως επιλέχθηκε αρχικά αυτός ο ιδιόμορφος για κατοίκηση χώρος και προσανατολισμός του παλαιότερου πυρήνα του οικισμού και γιατί ο μεταγενέστερος πυρήνας εξελίχθηκε στην υπάρχουσα τοποθεσία, δηλαδή στην αγκαλιά που σχηματίζει το ανάγλυφο, μακριά από το φαράγγι και έχοντας πλέον νότιο ανατολικό προσανατολισμό. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ Το φυσικό ανάγλυφο της περιοχής αποτελεί συμβάλλει σε μια δυναμική κι ελεύθερη οργάνωση του οικισμού, με τη δημιουργία μεγάλων σε μέγεθος και ακανόνιστου σχήματος συστάδων κατοικιών. Οι συστάδες των κατοικιών διατάσσονται πάνω σε ένα μονοπάτι, το οποίο είναι προσαρμοσμένο στο ανάγλυφο του εδάφους, που εξασφαλίζουν πλήρη ιδιωτικότητα μεταξύ τους. Ο οικισμός αποτελείται από ένα κεντρικό πυρήνα και ένα μεταγενέστερο τμήμα βορειοδυτικά. Ο χώρος είναι ένα παλίμψηστο, με αλλεπάλληλες πολιτισμικές αναφορές υλοποιημένες σε δρομάκια, περιφράξεις, εισόδους, κτίρια ή διαμορφώσεις εδάφους. Η νεότερη γραφή είναι τα κτίρια τα οποία έχουν σημειωθεί στο χάρτη και οι τυπολογίες τους εκφράζουν τις ανάγκες, την οικονομικά κατάσταση και την εποχή της κατασκευής τους. Γενικά τα κτίρια που σώζονται σήμερα συνυπάρχουν με τμήματα κτιρίων παλαιότερων εποχών, τα οποία είναι ορατά στη θεμελίωση, σε τμήματα τοιχοποιιών, σε περιφράξεις, ή απλά βρίσκονται διάσπαρτα στο χώρο ερειπωμένα. Τα σπίτια του οικισμού, με ελάχιστες εξαιρέσεις, έχουν αυλές, οι οποίες ανάλογα με το επιθυμητό βαθμό ιδιωτικότητας, περιβάλλονται από ψηλές ή χαμηλές, πέτρινες μάντρες. Στις κατοικίες που δεν διαθέτουν αυλή, η είσοδος γίνεται μέσω ενός ημιυπαίθριου, στεγασμένου χώρου, ο οποίος στηρίζεται πάνω σε λίθινη καμάρα. Στο κέντρο του οικισμού συναντούμε δύο εκκλησίες, με χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτή του Μιχαήλ Αρχάγγελου, η οποία κτίστηκε κατά τις αρχές του 14ου αιώνα στη θέση του μεσαίου κλίτους της μίας από τις δύο παλαιοχριστιανικές βασιλικές, που υπήρχαν στην έδρα της Επισκοπής ΄΄Φοινίκης ήτοι Αραδένης΄΄. Μπροστά από τις εκκλησίες δημιουργούνται μικρά πλατώματα του μονοπατιού, διαμορφώνοντας έτσι ένα είδος κέντρου και χώρου συναναστροφής των κατοίκων. Το δάπεδο των μονοπατιών είναι λιθόστρωτο και όπου υπάρχουν κλίσεις δημιουργούνται αναβαθμίδες με μικρές διαστάσεις, για την καλύτερη πρόσβαση των ζώων. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ο μεγάλος αριθμός πηγαδιών που υπάρχουν γύρω από το χωριό, τα οποία είχαν κατασκευαστεί λόγω έλλειψης νερού εκείνα τα χρόνια, όπως και οι στέρνες, που υπάρχουν στην είσοδο του χωριού για να συγκεντρώνουν το βρόχινο νερό. Παρατηρείται λοιπόν ότι, ο οικισμός είναι χτισμένος έτσι ώστε να μην μένει τίποτα ανεκμετάλλευτο από το φυσικό περιβάλλον και να εξυπηρετεί πλήρως τις ανάγκες των κατοίκων. Όλα τα αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως είναι τα κτίρια, τα πατητήρια, οι γούρνες αλλά και τα χτιστά πεζούλια, αυξάνουν την πλαστικότητα του οικισμού. Πρόκειται λοιπόν για έναν οικισμό, ο οποίος αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση, όχι μόνον διότι είναι ένα παλίμψηστο όλων των εποχών, αλλά και γιατί διατηρεί σε μεγάλο βαθμό την ομοιογένεια του και τον χαρακτήρα του. ΑΣΥΝΕΧΕΙΕΣ ΤΟΠΙΟΥ _Το τραύμα του φαραγγιού _Η «διάσπαση» του οικισμού σε 2 πυρήνες _Κοιλότητα ανάμεσα στους 2 πυρήνες με διάσπαρτες ανθρώπινες επεμβάσεις στο τοπίο οι οποίες εντείνουν την αίσθηση της ασυνέχειάς του. _Υπολείμματα τοιχείων των κατοικιών Θεωρούμε πως για να είναι βιώσιμος ο οικισμός, πέρα από το πρακτικό κομμάτι της αποκατάστασης των κελυφών και της απόδοσης σε αυτά νέων χρήσεων, χρειάζεται να αποκατασταθεί η αίσθηση της ενότητας του φυσικού και του χισμένου περιβάλλοντος αλλά και της συνέχειας αυτού, μέσα από την ανάδειξη της ιστορικής συνέχειας του οικισμού. Στόχος μας είναι οι άνθρωποι που θα επανακατοικήσουν σε αυτόν τον χώρο να αισθάνονται κομμάτι αυτής της διαχρονικής εξέλιξης του οικισμού και όχι ξένο σώμα. | el |
| Τύπος | Διπλωματική Εργασία | el |
| Τύπος | Diploma Work | en |
| Άδεια Χρήσης | http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ | en |
| Ημερομηνία | 2016-02-29 | - |
| Ημερομηνία Δημοσίευσης | 2016 | - |
| Θεματική Κατηγορία | Ορεινά τοπία Κρήτης | el |
| Θεματική Κατηγορία | Επανάχρηση | el |
| Θεματική Κατηγορία | Αποκατάσταση | el |
| Βιβλιογραφική Αναφορά | Αθανασία Ζουρμπάκη, Στυλιανή Μέξη, "Ορεινά τοπία Κρήτης. Αναβίωση του ερειπωμένου οικισμού στο φαράγγι της Αράδαινας", Διπλωματική Εργασία, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείο Κρήτης, Χανιά, Ελλάς, 2016 | el |
Copyright © DIAS 2013
