Αναζήτηση

Πλοήγηση

• Κοινότητες
• Συγγραφείς
• Έτος
• Τίτλοι
• Θέματα

Ο Χώρος μου

• Είσοδος

Τα «Προσφυγικά» του Βύρωνα Αττικής Ιστορική τεκμηρίωση, ανάλυση & ανάδειξη του προσφυγικού χαρακτήρα του οικισμού

Triantafillopoulou Ploumitsa

Πλήρης Εγγραφή

---

Περίληψη

Ο Προσφυγικός Συνοικισμός του Βύρωνα, είναι ένας νέος χώρος του αστικού ιστού του Δήμου της Αθήνας, στο Παγκράτι. Δημιουργήθηκε από την πίεση του αρχικού προσφυγικού μεταναστευτικού ρεύματος που εμφανίστηκε μετά την καταστροφή της Μ. Ασίας, το 1922. Ο αρχικός πυρήνας του Συνοικισμού κατοικήθηκε στο μεγαλύτερο ποσοστό από πρόσφυγες προερχόμενους από τη Σμύρνη. Το κράτος με συγκεκριμένη νομοθεσία (6301/21.01.1924 ΦΕΚ 5/22.01.1924 ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠ. ΓΕΩΡΓΙΑΣ) και φορείς (ΤΠΠ & ΕΑΠ) έρχεται και διαχειρίζεται αφ’ ενός μεν τις ανάγκες της στέγασης των προσφύγων και αφ’ ετέρου την μη ομαλή δημογραφική εξέλιξη και τους μετασχηματισμούς που δημιουργήθηκαν στη σύνθεση του πληθυσμού. Ο Προσφυγικός Συνοικισμός του Βύρωνα είναι ο πρώτος αστικός προσφυγικός συνοικισμός στην Ελλάδα, που θεσμοθετήθηκε αργότερα με το πρώτο Πολεοδομικό Σχέδιο Βύρωνος, Διάταγμα 3 Περί εγκρίσεως του Σχεδίου Βύρωνος (ΦΕΚ 533/τ.Α/06.11.1935). Η εμπειρία του Συνοικισμού στο Βύρωνα αποτέλεσε βασικό υπόβαθρο για την μετέπειτα αστική στεγαστική προσφυγική πολιτική. Σύμφωνα με τις αρχές του Πολεοδομικού του Σχεδίου & της Ρυμοτομικής του ανάλυσης, διαφαίνεται καθαρά ότι υπήρξε σ’ αυτόν τον προσφυγικό συνοικισμό, συγκεκριμένη οριοθέτηση περιοχών (Α, Β & Γ) δηλ. οικοδομικών τετραγώνων και τύπων κατοικιών με χαρακτηριστικά κοινωνικής & οικονομικής διαστρωμάτωσης (πλουσίων, μεσαίων και φτωχών). Αποτελείται από 64 ΟΤ (33 ΟΤ με αραβική αρίθμηση (1,2,3, …30 & τα 310, 314 ΟΤ ), 20 με ελληνική (Α, ΑΒ (τρία σε αριθμό), Β,…. Η, Κ,…Τ), δύο με την ονομασία ΙΚΑΡΟΣ και 9 επιπλέον που απαλλοτριώθηκαν μεταγενέστερα, δύο πλατείες (πλατεία Σμύρνης & πλατεία Αγ. Λαζάρου), ένα άλσος (Αγ. Τριάδας), ένας χώρος ασβεστοποιίας και οικοδομικών υλικών (πλησίον Ταπητουργείου και 1.229 κτίσματα που συγκροτούν τον κεντρικό προσφυγικό συνοικισμό. Τα κτίσματα περιλαμβάνουν 8 Δημόσια (Διοικητήριο, Ιατρείο ή Παλιό Δημαρχείο, 1ο , 2ο, 3ο Διδακτήριο και Μαθητικά – Λαϊκά Λουτρά, 4ο Διδακτήριο Χαραλαμπόπουλου, Νηπιοτροφείο Morgenthau, Πολυιατρείο & Σταθμός Αποφθειριάσεως), 3 Ιδιωτικά (κινηματογράφος Mon Cine, Μηχανοκίνητο Ξυλουργείο & Ταπητουργείο), 1 εκκλησία της Αγ. Τριάδας, 20 καταστήματα στην Αγορά και 1.197 κατοικίες.Επιπροσθέτως, ο Βύρωνας, ως πρώτος προσφυγικός συνοικισμός, υπήρξε για την περιοχή ο πυρήνας και των γύρω προσφυγικών συνοικισμών, της Καισαριανής & του Υμηττού, καθώς ήταν για τους πρόσφυγες πόλος έλξης. Συγκεκριμένα το χωρικό σύμπλεγμα Πλατεία Αγ. Λαζάρου (εκκλησάκι Αγ. Λαζάρου), Αγορά (καταστήματα & καφέ, εστιατόρια) και Διοικητήριο (Διοίκηση) υπήρξε το κέντρο αναφοράς για τους δύο όμορους προσφυγικούς Συνοικισμούς.Επιπλέον, η μορφή του προσφυγικού συνοικισμού εξελίχθηκε ως μια αστυγραφία μέσα στο πέρασμα του χρόνου, από το 1922 με παραδοσιακά & νεοκλασικά – εκλεκτιστικά κτίρια (Διοικητήριο, Ταπητουργείο, 1ο Διδακτήριο & παλιό Δημαρχείο) για να προστεθούν το 1939 κτίρια του μοντέρνου κινήματος (Πολυιατρείο). Τέλος, ο σκοπός αυτής της Διπλωματικής εργασίας ήταν με τη βοήθεια ενός πλούσιου αρχειακού ερευνητικού υλικού και στοχευμένων ερευνητικών ερωτημάτων, να γίνει καταγραφή, τεκμηρίωση και αποτίμηση του αρχικού (κεντρικού) προσφυγικού συνοικισμού του Βύρωνα (τότε και σήμερα), προκειμένου να βγουν από κοινωνική, πολεοδομική & αρχιτεκτονική σκοπιά, κάποια συμπεράσματα και εκτιμήσεις, που θα συμβάλουν στη δημιουργία μιας πρότασης για την προστασία και ανάδειξη του προσφυγικού αρχιτεκτονικού και αστικού αποθέματος.

Διαθέσιμα αρχεία

Υπηρεσίες